Geschreven voor Bestratingsweb.nl door fervent doe-het-zelver Isaäc

Je zou zeggen dat de kleur en het formaat van je bestrating alles zegt over de sfeer van je tuin. Maar wist je dat ook de manier waarop je het neerlegt de uitstraling bepaalt? Dat kan namelijk op heel veel manieren. Al die verschillende manieren bij elkaar noemen we legverbanden.

 TIP  Vind je de bestrating op een foto mooi? Als deze in de webshop te vinden is, kun je op de foto klikken om direct naar het product te gaan!

Welke legverbanden zijn er voor tegels? 

In dit plaatje zie je schematisch weergegeven wat de meest gebruikte legverbanden zijn voor tuintegels.

Blokverband / steensverband 

Vierkante tegels worden meestal gewoon in blokverband of steensverband gelegd. Alle tegels liggen dan gewoon rechttoe rechtaan. Een variant daarop is het diagonaal verband. De tegels liggen dan nog steeds hetzelfde ten opzichte van elkaar. Maar dan diagonaal gedraaid. Een rechthoekige tegel kan ook ‘steens’ gelegd worden, maar dit zie je niet vaak. 

Halfsteensverband 

Bij rechthoekige tegels wordt meestal gebruik gemaakt van het zogenaamde halfsteensverband. Iedere tegel verspringt een halve tegel ten opzichte van de vorige laag. Dit kan ook met vierkante tegels, voor een speels effect.

Banenverband 

Een banenverband wordt toegepast bij tegels die speciaal voor dit verband gemaakt zijn. Er worden dan tegels van verschillende lengtes en breedtes geleverd. Je kunt er ook voor kiezen dat deze tegels op zichzelf ook nog verschillende kleuren hebben. Het banenverband geeft een moderne, eigentijdse uitstraling. 

Wildverband 

Bij het wildverband worden tegels van verschillende formaten volgens een herhalend patroon gelegd. Deze tegels passen precies in elkaar, net Tetris. Ideaal wanneer je het anders allemaal nét te strak vindt! 

 Bekijk al onze wildverbandtegels

Overige legverbanden voor tegels 

Het molenwiekverband zie je tegenwoordig niet meer zo vaak. Misschien ken je het nog wel uit de tuin bij je opa en oma: 4 van die grote grindtegels met zo'n vierkantje ertussen. Perfect voor een traditionele look.  

Toch zie je deze variant wel steeds terugkomen in de wat meer klassieke, jaren-30-tuinen. Grote betontegels gecombineerd met oud gebakken waaltjes. Een beetje strak, een beetje speels. Het beste van 2 werelden? 

Welke legverbanden zijn er voor klinkers? 

Bij klinkers is het wat makkelijker om te variëren met legverbanden. Het maakt niet uit of je betonklinkers of gebakken waaltjes gebruikt. De mogelijkheden zijn eindeloos. Qua legverbanden is vooral het visgraatverband erg bekend. En dat kun je toepassen met een mooie strek. Subtiel of juist lekker stevig uitgevoerd. 

In dit plaatje zie je schematisch weergegeven wat de meest gebruikte legverbanden zijn voor klinkers.

Visgraatverband (keperverband) 

Een van de stevigste verbanden voor klinkers is het visgraatverband. Draai je dit verband 45 graden dan kun je het een keperverband noemen. Dit legverband is populair omdat het zo modern oogt. De klinkers worden met de kopse kant tegen de lange kant aangelegd. En dan onder een hoek van 45º ten opzichte van de lijn.
 

 De kepers zijn de schuine stukken aan de randen.
 

Dit verband is superstevig en is daardoor ook perfect voor de oprit. Zo kun je één stijl doortrekken in je tuin. Mooie gebakken klinkers in visgraatverband gecombineerd met een terras van stoere Schellevis tegels: wij tekenen ervoor!  

Elleboogverband 

Eigenlijk is het elleboogverband vergelijkbaar met het visgraatverband. Maar bij het elleboogverband liggen de klinkers haaks en evenwijdig met de opsluitband. Dus gewoon rechttoe rechtaan. Je bereikt er net weer een andere uitstraling mee. En het is makkelijker te verwerken. Klinkers die je moet knippen, hoef je niet schuin, maar slechts recht af te knippen. 

Halfsteensverband (ook diagonaal toepasbaar) 

Ook een veel gezien verband is het halfsteensverband. Net als bij tegels en gemetselde muren een heel bekend verband. Je begint met een hele steen. Bij de volgende rij sla je een halve klinker over en bij rij nummer drie begin je weer met een hele. 

Als je klaar, bent heb je om de rij aan beide kanten ongeveer een halve steen om te knippen. Ben je een beetje handig met knippen (anders word je dat vanzelf) dan is dit een heel snel verband om te leggen.

 TIP  Let erop dat je je lijn rechthoudt. Zeker bij de wat oudere klinkers moet je soms even smokkelen om de stootvoegen een beetje in lijn te houden.

Klezoorverband 

Niet veel gezien bij klinkers. Des te meer bij bakstenen muren: het klezorenverband. Hetzelfde als het halfsteensverband, maar dan anders. Je verschuift de stenen maar een kwart van elkaar. Het mooie daarbij is dat je een subtiel verspringend stootvoegje krijgt. 

Wildverband bij klinkers 

Dit is een verband dat met name goed uitpakt als je een partij oude klinkers op de kop hebt getikt. In sommige gevallen moet je ze zelfs écht op de kop tikken. De klinkers zijn dan zo ongelijk van dikte dat je ze in het zandbed moet tikken met een straathamer.

Omdat de klinkers veelal gebroken zijn en ongelijke lengtes hebben, krijg je alleen strakke langsvoegen. Verder zorg je er voor dat de stootvoegen niet op één lijn liggen. Dus af en toe zal je een steen aan de kant moeten gooien omdat een andere klinker beter uitkomt. 

Blokverband 

Voor de wat meer creatievelingen hebben we nog het blokverband. Het blokverband is heel simpel te leggen en geeft een heel moderne uitstraling. Je legt de klinkers zo dat er een vierkante ontstaat. Dus vier waaltjes naast elkaar. Of drie dikformaten. Werk je met BKK's, dan zijn het er twee naast elkaar. En het volgende vierkantje draai je dan een kwartslag. Dit patroon herhaal je in de lengte en de breedte waardoor je stoere, strakke blokken krijgt. 

Waaierverband

Bij het waaierverband is het opletten geblazen. Je maakt allemaal waaiervormen die in elkaar vallen. Het beste kun je in het midden van het uiteinde van bijvoorbeeld een oprit beginnen met een halve cirkel. De grootte is een beetje afhankelijk van de maat stenen.
 

 Het beste gebruik je hiervoor de wat vierkantere kinderkoppen of gebroken waaltjes.
 

Je maakt zoveel halve cirkels naast elkaar als dat het pad of terras breed is. Tussen deze halve cirkels begin je weer een nieuwe halve cirkel die halverwege de bovenkant van de onderliggende cirkels eindigt. Dit herhaalt zich tot het eind. Het is lastig te leggen, maar geeft zeker een sfeervol resultaat! 

Hongaarse punt 

Wil je echt iets unieks kijk dan eens naar de Hongaarse punt. Overgewaaid vanuit de klassieke parketvloeren naar de badkamer en nu als bestrating beschikbaar voor buiten! Het is een opvallende langwerpige steen met uiteinden van 30º. Doordat deze uiteinden aan beide kanten evenwijdig zijn kun je toch een strakke lijn creëren met een opvallend effect. Of je legt ze om en om voor een speels zigzageffect met lange strakke lijnen. Je moet er wel op letten dat je ‘linkse’ en ‘rechtse’ varianten hebt, maar bij de meeste legverbanden heb je genoeg aan een 50/50 verhouding.  Bekijk alle bijpassende klinkers.

Wat is een strek? 

We hebben het ook over een 'strek’ gehad. Maar wat is dat nou precies? In de metselaarswereld bedoelen ze met een strek de lange kant van een steen. Omdat die in het zicht is. Met bestraten kun je ook een strek toepassen. Of een dubbele strek. Je legt dan de randen van het terras of looppad afwijkend neer van de rest.

Dus je legt bijvoorbeeld eerst een rij stenen in de lengterichting. Dan een rij stenen over de breedte en vervolgens weer een rij in de lengte. Dit doe je aan beide (of alle) zijkanten. Daartussen leg je de klinkers in het gewenste verband. Het is mooi en ook nog eens extra stevig. Wat wil je nog meer?

Op deze foto zie je een strek: de rij klinkers die je diagonaal op de foto ziet. Ze liggen met de lange kanten tegen elkaar aan. Zo vormen ze een rand om de bestrating die links ligt (in halfsteensverband). En daarnaast, langs het visgraatverband, liggen twee rijen weer andersom.

Alle tuintegels Alle stenen en klinkers